به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه، آقای دکتر جواد محمدی رئیس پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و رئیس دومین سمپوزیم ملی کشت بافت گیاهی گفت: در راستای اهداف سند ملی در حوزه زیست فناوری کشاورزی و استفاده از فناوری های کشت بافت و ریز ازدیادی جهت احیای 50 درصد باغات و همچنین جنگل ها و مراتع کشور و تولید بذور هیبریدی، دومین سمپوزیم ملی کشت بافت گیاهی در تاریخ 26 الی 28 تیرماه 1402 در پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری با هدف حمایت از توسعه محصولات دانش بنیان در حوزه زیست فناوری کشاورزی و ایجاد زنجیره ارزش در تولید نهال سالم برگزار می گردد. وی افزود: یکی از روش های مدرن اقتصاد پایدار در حوزه های کشاورزی و دارویی، استفاده از فناوري كشت سلول و بافت گياهي است كه از اين طريق مي توان نسبت بـه تكثيـر گياهـان مختلـف اعـم از صـنعتي، داروئي، مرتعي و كشاورزي اقدام نمود. كـشت بافـت گيـاهي بستر مناسبي جهت حفظ و نگهداري گونه ها و ژنوتيپ هاي مـادر و يـا در حـال انقـراض طبيعت به عنوان منابع با ارزش ژرم پلاسم محسوب می شود. علاوه بر این، این فناوری در سالهاي اخير به گونهاي توسعه يافته اسـت كـه هـم اكنـون براي انتقال ژنهاي مطلوب، به ويژه ژنهـاي ايجـاد كننـدة مقاومـت نـسبت بـه آفـات و بيماريهاي گياهي در سطح گسترده استفاده مي شود. احیای بیش از 50 درصد باغات کشور مستلزم استفاده از کشت بافت و ریزازدیادی میباشد بخصوص آنکه نهالهای رویشی حاصل میتواند امکان ایجاد باغات یکنواخت با محصول مشابه از نظر کیفیت، ظاهر و اندازه و با قابلیت مکانیزاسیون را فراهم آورد. در همین راستا آقای برغمدی دبیر اجرایی سمپوزیم اظهار کرد: تاکنون بیش از 80 شرکت دانش بنیان و خصوصی بصورت رسمی و غیر رسمی در این زمینه مشغول فعالیت هستند. توسعه این فعالیت و سرمایه گذاری تنها در قالب یک زنجیره میسر است، از این رو می بایست بخش خصوصی با همکاری بخش دولتی برای دستیابی به گیاهان سالم در قالب یک زنجیره فعالیت کنند. آقای برغمدی افزود: اطمینان از فروش محصولات تولیدشده توسط شرکت‌های مختلف مرتبط با زیست‌فناوری، ضامن بقاء و باعث توسعه آنهاست که این خود سبب رشد و شکوفایی زیست‌فناوری در کشور خواهد شد. علی‌رغم نیاز روزافزون کشور به منابع غذایی با منشاء گیاهی که در گزارشات و آمار واردات به روشنی مشهود است، محصولات گیاهی تولید شده مبتنی بر زیست‌فناوری، در کشور با مشکل فروش و بازاریابی مواجه هستند. وی همچنین ادامه داد: بررسی تولیدات شرکت‌های مختلف نشان می‌‌دهد، توان تولیدی این شرکت‌ها در حال حاضر به حوزه ریزازدیادی محدود شده است. در واقع بضاعت تولیدی شرکت‌های خصوصی در حد تولید چند گیاه خاص از جمله خرما، موز، ارکیده، آنتریوم، بنفشه آفریقایی و به میزان کمتر توت‌فرنگی میباشد که آن هم فقط به تولید یک یا چند رقم (واریته) خاص محدود می‌شود و اخیراً گیاهانی از قبیل مرکبات، گردو، سیب‌زمینی، گیاهان دارویی، انبه (در مقیاس کمتر) و گیاهان زینتی مانند انواع رز و ... نیز کم و بیش مورد توجه قرار گرفته‌اند. دکتر محمد علی ملبوبی معاون فناوری پژوهشگاه نیز افزود: تمام توان بخش خصوصی درگیر در بیوتکنولوژی کشاورزی نباید معطوف به ریزازدیادی شود. اصلاح گیاهان زراعی، باغی و زینتی با استفاده از روش‌هایی چون دابل‌هاپلوئیدی، جهش‌زایی در شرایط آزمایشگاهی، استفاده از تنوع سوماکلونال و گامتوکلونال، انتخاب گیاهان مقاوم به تنش‌های محیطی از قبیل خشکی و شوری و غیره در شرایط آزمایشگاهی (In vitro Selection)، تولید اسانس‌ها، متابولیت‌ها و مواد دارویی و بیولوژیک از طریق روش‌های بیوتکنولوژی (Bioreactor) و حتی تولید گیاهان تراریخت و موارد مشابه، از حوزه‌های بکر و سودآور کاربرد بیوتکنولوژی در کشاورزی هستند که با توجه به تجربیات سایر کشورهای جهان و پتانسیل‌های کشور می‌بایست مورد توجه جدی قرار می‌گرفتند. اما به نظر می‌رسد بخش خصوصی، رغبتی برای ورود به این موضوعات را ندارد. شاید عدم موفقیت یا کسب موفقیت‌های نسبی در خصوص تولید نهالهای ریزازدیادی‌شده، انگیزه چنین کارهایی را به کلی از بین برده است. دکتر ملبوبی در ادامه خاطر نشان کرد: ریزازدیادی معمولاً با وقوع تغییرات ژنومی توأم میباشد که باعث تغییر در اصالت رقم و عدم یکنواختی ژنتیکی در محصولات می‌شود؛ به‌ویژه اگر در شرایط مناسب انجام نشود. شرایط محیطی و مقدار و نسبت مواد (به‌ویژه هورمون‌های) مورد استفاده در محیط‌کشت بر افزایش و یا کاهش این تنوع سوماکلونال (Somaclonal Variation) تأثیر زیادی دارند. در پایان دبیر اجرایی سمپوزیم محورهای سمپوزیم را تشریح نمود و گفت: شناسایی موانع تولید و تجاری سازی فناوری کشت بافت در کشور و مانع زدایی، معرفی ظرفیت های جدید حوزه کشت بافت گیاهی و کارآفرینی در این حوزه، پرداختن به جنبه های کاربردی و فعالسازی استارت آپ ها، جذب سرمایه گذاران بخش خصوصی برای ایده های فناورانه و خلاق، بررسی راهکارهای توسعه زنجیره ارزش از جمله محورهای اصلی سمپوزیم است که با عنایت به نقش پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری در آموزش و ترویج مراکز کشت بافت گیاهی این مرکز در تلاش است با تشکیل نشست تخصصی و دعوت از مسئولین مرتبط با این حوزه و شرکت های کشت بافتی ضمن ایجاد محیطی صمیمی، زمینه را برای رفع معضلات مذکور فراهم نماید و نقش سازنده در شرایط تحریم با بازار سازی محصولات کشت بافت گیاهی ایفا نماید.